Termessos - Namıdiğer Kartal Yuvası
Herkese merhaba.
Bloğu açarken ayrıca düşündüğüm tarih ve arkeoloji köşesinin ilk gönderisini yayınlamak bugüne nasipmiş. İlk paylaşacağım şanslı gönderi, Termessos antik kenti ile alakalı. Babası Makedonyalı Philip'in ölümünden sonra Anadolu'ya Persler üzerine saldırıya geçen Büyük İskender'in duraklarından biri de Termessos antik kentiydi. Termessos halkından rahatsız olan bazı antik şehir devletleri, Büyük İskender'i Termessosluları cezalandırması için teşvik etmişti. Bunların arasında Phaselisler, Olimposlular ve Pergeliler olduğu düşünülüyor. Bunun üzerine şehri kuşatmaya alan Büyük İskender ne yazık ki başarısız oldu. Evet, şaşırtıcı değil mi? Büyük İskender çok ender savaş kaybetmiştir 36 yıllık ömrü boyunca. Peki onu mağlubiyete iten, bu şehri özel kılan şey neydi? Şehri baştan sona birden fazla kez karış karış gezmiş bir insan olarak beraber inceleyelim.
Öncelikle, şehir coğrafi olarak Güllük dağı üzerinde bulunuyor. Güllük Dağının üzerinde, şehrin kurulduğu alanın rakımı 1150 metre. Antalya'nın ve kıyı kentlerinin rakımı ise 39 metre. Şehrin, Güllük Dağının ne kadar yükseğine kurulduğunu bu şekilde anlayabiliyoruz. Zaten Korkuteli yolu üzerinde, Termessos Örenyeri'nin kapısından geçtikten sonra sizi Güllük Dağının doruklarına çıkaran Sathi kaplama bir yol üzerinde net hatırlayasam da yaklaşık 7-8 km kadar bir mesafeyi katediyoruz. Büyük İskender, ordularını işte bu kadar yüksek bir patikaya çıkarmak durumunda kalmış, orduyu yormuştur. Ayrıca birazdan da görselini paylaşacağım yerde, Helenistik dönemden kalma surları ve surların inşa edildiği vadiyi de görüp ordunun surları neden aşamadığını daha iyi anlayacaksınız.
Büyük İskender'in orduları, daha surlara ulaşmadan önce vadiden yukarı çıkarken, Termessosluların üzerilerine büyük kaya parçaları fırlattığı, çok iyi okçuları olduğu ve İskender'in 30.000 kadar askerini kaybettikten sonra geri çekilme kararı verdiği yazılır. Antik Yunan kaynaklarında asker sayıları her ne kadar abartılsa da, İskender'in burada ciddi bir kayıp yaşadığı ve geri çekilmek zorunda kaldığını en azından kesin olarak biliyoruz. Rivayete göre kuşatma esnasında kayıplar kendine bildirildiğinde, İskender ''askerlerimi bu şehrin surları altında heba edemem, daha katedecek çok yolum var'' diyerek kuşatmayı sonlandırmış ve yönünü Termessos'un müttefiği olan Sagalassos antik kentine çevirmiş, mağlubiyetinin hırsını buradan çıkarmıştır.
Termessos antik kentinin bir diğer özelliği de, her ne kadar Helen kültürünü benimsemiş olsalar da kayıtlarda Solymler olarak geçen Anadolunun yerel halklarına mensup olduklarıdır. Termessos yazı dilinde kullanılan bazı kelimeler, şahısların isimleri Antik Grek isimlerinden oldukça farklıdır. Şehir Roma döneminde bile kendi sikkelerini kullanmış, denize olan uzaklıkları ve engebeli coğrafyalarını avantaj bilip kendi içişlerinde hep bağımsız kalabilmeyi başarmıştır. Termessos, İ.Ö 30'lu yıllara kadar aktif olarak kullanılmış bir şehir olup, Bizans dönemi ve sonrasında neler olup bittiğine dair elde sağlam kaynaklar yoktur. Muhtemelen şehir çok az bir nüfusla, köyden hallice yaşamına devam etmiş, son kalan nüfus da Bizans döneminde şehri terk edip deniz kenarlarındaki kentlere ya da daha büyük kentlere göç etmiş olmalı. Instagram profilimden alıntıladığım gibi, şehrin kısmen ayakta kalabilmiş, sarp uçurumların ve çam ormanlarının kenarına kurulmuş güzel manzaralı bir antik tiyatrosu var. Eğer biraz şanslıysanız, bu tiyatrodan yaban keçilerini dağlara taşlara tırmanırken uzaktan görebilirsiniz :)
Termessos antik kentini özel kılan durumlardan bir diğeri de, şehrin Necropolis'inin diğer antik kentlere göre daha kalabalık ve korunmuş halde bulunmasıdır. Türkiye'deki nice antik kentler gibi Termessos'da her ne kadar yağmalanmış, bazı yerleri dinamitlerle patlatılmış olsa da, gezmeye değer onlarca lahitin olduğu, kaya mezarlarının olduğu güzel bir kenttir. Bu kaya mezarlarından bir diğeri de, Büyük İskender'in generallerinden olan Alcates'e aittir. Alcates, diadok savaşları döneminde Antigonos ile karşı karşıya gelmiş, Termessos'a sığınmış, Antigonos ile savaşmak istemeyen Termessosluların ihtiyar heyeti tarafından Antigonos'a teslim edilmesi kararlaştırılınca intihar etmiştir. Alcates için savaşmaya gönüllü olan Termessoslu gençler de daha sonrasında anısına bu kaya mezarını inşa edip oraya defnetmiştir.
Termessos;Pisida, Pamphylia ve Likya bölgesinde muhakkak gezilmesi gereken, önemli ve nice maziyi içerisinde barındıran sağlam bir antik kenttir. Yolu buraya düşenlere muhakkak gezmelerini tavsiye ediyor, şimdilik bu kadarıyla bırakıyorum. Merak ettiklerinizi yorum bölümünde yazabilirsiniz, sizin için cevaplarım.
Leave a Comment